بیمه مهندسی چیست و چرا اهمیت دارد؟
بیمه مهندسی یکی از زیرمجموعههای رشتههای بیمه اموال به شمار میرود و برای محافظت از پروژههای عمرانی، صنعتی، تأسیسات، ماشینآلات و فعالیتهای مهندسیِ در حال انجام یا بهرهبرداری طراحی شده است.
به تعبیر دیگر، هرگاه شما در پروژهٔ ساختمانی، راهسازی، نصب تجهیزات، یا بهرهبرداری از تأسیسات فعال باشید، ریسکهای متنوعی دارید — مانند حادثههای فیزیکی، خرابی تجهیزات، خطاهای مهندسی، تأخیر در بهرهبرداری یا خسارت به اشخاص ثالث. بیمه مهندسی میآید تا بخشی از این ریسکها را پوشش دهد.
تاریخچهٔ این رشته بیمهای به حدود سال ۱۸۵۴ میلادی در انگلستان برمیگردد؛ زمانی که انفجارات دیگهای بخار در صنایع سبب شد مدل بیمه مخصوص ماشینآلات و تأسیسات ایجاد شود.
در ایران نیز از اوایل دههٔ ۱۳۴۰ این بیمهنامهها رواج یافتند و هماکنون توسط شرکتهای بیمه مختلف ارائه میشوند.
انواع مهم بیمه مهندسی
بیمه مهندسی را میتوان بر اساس مرحله پروژه یا نوع فعالیت تقسیمبندی کرد:
۱. بیمه تمامخطر پیمانکاران (Contractor’s All Risks – C.A.R)
این نوع برای پروژههایی که در حال ساخت یا اجرا هستند صادر میشود — مانند ساخت پل، سد، تونل، ساختمان بزرگ، مسیر راهآهن، تأسیسات صنعتی، مخازن، راهسازی و غیره. مدت بیمهنامه معمولاً برابر با مدت اجرای پروژه است و در صورت تأخیر، باید تمدید شود.
۲. بیمه تمامخطر نصب (Erection All Risks – E.A.R)
برای نصب دستگاهها، تأسیسات، خطوط انتقال، تجهیزات صنعت، نصب سازههای پیچیده و … کاربرد دارد. مانند نصب ماشینآلات بزرگ، چیلر، تجهیزات پالایشگاه، نیروگاه، لولهکشی پیچیده.
۳. بیمه دوره بهرهبرداری (Operation)
پس از آنکه پروژه به بهرهبرداری رسید، ممکن است بیمه مهندسی برای دورهٔ بهرهبرداری نیز صادر شود. برای ماشینآلات، تأسیسات صنعتی، کارخانجات، خطوط تولید – که همانند بیمه اموال عمل میکند اما با ریسکهای مهندسی بیشتر.
۴. بیمه شکست ماشینآلات، تأسیسات (Machinery Breakdown)
این نوع غالباً برای کارخانهها، تجهیزات سنگین، ماشینآلات با ارزش طراحی شده است که خرابی ناگهانی یا نقص فنی میتواند خسارت بزرگی به همراه داشته باشد.
پوششهای بیمه مهندسی و استثناها
پوششهای اصلی
بسته به نوع قرارداد و شرکت بیمه، بیمه مهندسی پوششهای زیر را ارائه میدهد:
- خطرات فیزیکی غیرمترقبه (مانند آتشسوزی، انفجار، سقوط، برخورد وسیله) در دوره ساخت یا نصب.
- خرابی یا نقص ماشینآلات، تأسیسات فنی در دوره بهرهبرداری.
- خسارت به اموال پروژه، تأسیسات جانبی، اموال اشخاص ثالث در ارتباط با پروژه.
- هزینههای توقف عملیات یا تأخیر پروژه (در برخی قراردادها و با پوشش اضافی).
- پوشش مهندسی: در برخی قراردادها، فقدان اجرای صحیح مهندسی یا خطاهای مهندسی نیز پوشش داده میشود (بسته به کلوز قرارداد).
استثناها و موارد مهم
همچون هر بیمهنامهای، بیمه مهندسی نیز استثناهایی دارد که باید حتماً خوانده شود:
- خسارت ناشی از عمد یا تقلب بیمهگذار.
- خسارت ناشی از جنگ، شورش، اعتصاب، یا انفجار اتمی.
- خرابی ناشی از استفاده ناصحیح یا عدم نگهداری صحیح تجهیزات و تأسیسات (بسته به قرارداد).
- خسارتهای ناشی از نقص طراحی که به اثبات برسد مهندس مسئول بوده است، مگر اینکه آن مسئولیت پوشش داده شده باشد.
- خسارتهایی که ناشی از تأخیر مالک یا کارفرما باشد، مگر اینکه در قرارداد الحاقی آن دیده شده باشد.
چرا بیمه مهندسی برای پروژهها ضروری است؟
۱. پروژههای عمرانی، صنعتی و تأسیساتی معمولاً سرمایههای بسیار بزرگ دارند و ریسکپذیری بالایی دارند؛ خرابی یا حادثه در آنها میتواند ضرر مالی، توقف عملیات، خسارت به اشخاص ثالث، آسیب به محیط زیست و تأثیرات حقوقی داشته باشد.
۲. برای گرفتن تسهیلات بانکی یا قرارداد با کارفرما، اغلب شرکتها یا مشاوران مهندسی از بیمه مهندسی درخواست میکنند؛ یعنی بدون بیمهنامه، انجام پروژه یا عقد قرارداد ممکن است با مشکل مواجه شود.
۳. داشتن بیمه مهندسی باعث میشود اطمینان سرمایهگذار، کارفرما، پیمانکار و مهندس بیشتر شود؛ این یعنی ریسک کمتر و قابلیت جذب بهتر پروژه.
۴. اگر حادثهای رخ دهد و هزینهٔ جبران آن بسیار زیاد شود، بیمه مهندسی میتواند بخش عمدهای از آن را پوشش دهد و باعث حفظ جریان مالی پروژه شود.
چگونه بیمه مهندسی را انتخاب کنیم؟
۱. نوع پروژه را دقیق تشخیص دهید (ساخت، نصب، بهرهبرداری).
۲. ارزش سرمایه پروژه، تجهیزات، ماشینآلات، و مدت زمان پروژه را محاسبه کنید.
3. شرکت بیمهگر را با سابقه معتبر، توانگری مالی مناسب (مطابق رتبهبندی بیمه مرکزی) انتخاب نمایید.
4. قرارداد بیمه (شرایط عمومی، شرایط خصوصی، کلوزها) را بهدقت مطالعه کنید؛ پوششها، استثناها، فرانشیز، مدت اعتبار، الحاقیهها را بررسی نمایید.
5. اگر پروژه بینالمللی یا بزرگ است، مطمئن شوید شرکت بیمهگر از طریق اتکایی فعالیت میکند و پوشش بینالمللی دارد (مثلاً از شرکتهای اتکایی معتبر استفاده کرده باشد).
۶. با نمایندگی یا کارگزار خبره مشورت کنید تا محاسبهٔ حق بیمه، سرمایه، شرایط مناسب با پروژهٔ شما مشخص شود.
محاسبه سرمایه و حق بیمه در بیمه مهندسی
- سرمایه مورد بیمه معمولاً برابر است با ارزش قرارداد، تجهیزات، ماشینآلات یا تأسیسات مورد اجرا یا نصب.
- حق بیمه تابعی است از سرمایه، مدت پروژه، نوع فعالیت، ریسک منطقهای، محل پروژه، سیستمهای ایمنی موجود، نوع قرارداد، تاریخچهٔ خسارت و شرایط بازار بیمه در آن زمان.
- در پروژههای بزرگ، شرکت بیمه معمولاً نرخ را بر اساس ارزیابی ریسک تعیین میکند و ممکن است ترکیبی از نرخ ثابت + حق بیمه اضافی برای خطرات خاص باشد.
- فرانشیز یا سهم بیمهگذار نیز ممکن است تعیین شود؛ یعنی مقدار مشخصی از خسارت برعهدهٔ بیمهگذار خواهد بود که شرکت بیمه بقیه را پرداخت میکند.
نکات حقوقی و فنی مهم
- قرارداد بیمه مهندسی معمولاً برای مدت اجرای پروژه یا نصب صادر میشود و در صورت تأخیر پروژه باید تمدید شود.
- در پروژههای بزرگِ صنعتی، ممکن است زمان بهرهبرداری نیز تحت پوشش قرار بگیرد؛ پس باید نوع بیمه (دوره ساخت یا بهرهبرداری) مشخص شود.
- در پروژههایی که پیمانکاران متعددی دارند یا تأمینکنندگان مختلف، حتما باید مشخص شود چه کسی بیمهگذار است، چه کسی ذینفع است، مسئولیتها چگونه بین طرفها تقسیم شده است.
- اگر مشاور یا مهندس طراح یا ناظر در پروژه بررسی نشود، ممکن است در صورت خطا یا اشتباه مهندسی، بیمهنامه مسئولیت حرفهای برای مهندسین ناظر نیز لازم شود (که یک رشته جداست)؛ بنابراین پروژه با چند ریسک موازی مواجه است.
- مستندسازی دقیق از شرایط پروژه، میزان پیشرفت، تجهیزات، ماشینآلات، عکس قبل از شروع، گزارشهای فنی و ایمنی بسیار مهم است در زمان بروز حادثه برای اثبات وضعیت.
سوالات متداول
س: آیا هر پروژهای نیاز به بیمه مهندسی دارد؟
ج: در بسیاری از پروژههای عمرانی، صنعتی یا تأسیساتی که ارزش سرمایه بالایی دارند یا ریسک مهندسی قابل توجه دارد، بله. پروژههای کوچک نیز ممکن است نیاز نداشته باشند، اما توصیه میشود بررسی ریسک شود.
س: بیمه مهندسی چه تفاوتی با بیمه اموال یا بیمه آتشسوزی دارد؟
ج: بیمه اموال یا آتشسوزی بیشتر برای ساختمان یا اثاثهٔ ثابت است و خطرات استانداردی مثل آتش، انفجار، صاعقه را پوشش میدهد. بیمه مهندسی برای پروژههای مهندسی، تأسیسات، ماشینآلات در حال ساخت یا نصب است و شامل ترکیبی از خطرات مهندسی، فنی، بهرهبرداری و توقف عملیات میشود.
س: اگر پروژه تأخیر بخورد، چه باید کرد؟
ج: باید بیمهنامه تمدید شود یا الحاقیه گرفته شود تا مدت پروژه پوشش داده شود. اگر بدون تمدید تأخیر شود، پوشش بیمه ممکن است منقضی شده باشد.
س: آیا بیمه مهندسی شامل خسارت به اشخاص ثالث نیز میشود؟
ج: در برخی قراردادها بله؛ اگر خسارتی به اموال یا اشخاص ثالث ناشی از پروژه وارد شود و بیمهنامه آن ریسک را پوشش دهد، میتواند پوشش دهد. ولی باید قرارداد دقیق مطالعه شود.
س: حق بیمه چگونه محاسبه میشود؟
ج: براساس سرمایه مورد بیمه، مدت پروژه، نوع فعالیت، محل پروژه، ریسک منطقهای، سیستم ایمنی، تاریخچه سابقه و شرایط شرکت بیمهگر. نرخ مشخص مصوب عمومی وجود ندارد و شرکتها بر اساس ارزیابی ریسک خود اقدام میکنند.
س: آیا خرید بیمه مهندسی فقط برای پیمانکار است؟
ج: خیر؛ مالک پروژه، کارفرما، پیمانکار، مهندس مشاور، تعمیرات و نگهداری نیز ممکن است نیاز به بیمه مهندسی یا بیمه تخصصی مرتبط داشته باشند.
چرا باید از نمایندگی ما استفاده کنید؟
نمایندگی ما با کد ۲۶۹۳۳ از شرکت بیمه آسیا، آماده ارائهٔ تخصصیترین خدمات در رشته بیمه مهندسی است. مزایای همکاری با ما:
- مشاورهٔ دقیق و تخصصی برای پروژهٔ شما: نوع فعالیت، مراحل ساخت، نصب یا بهرهبرداری، تجهیزات، تأسیسات و ریسکهای خاص آن.
- محاسبهٔ دقیق سرمایه و حق بیمه، بررسی سیستمهای ایمنی، پیشنهاد پوششهای الحاقی مناسب.
- پیگیری کامل در زمان خسارت: همراهی تا تشکیل پرونده، ارزیابی، پرداخت خسارت.
- قرارداد شفاف، بندهای پوشش و استثناها بهصورت واضح توضیح داده شده.
- ارتباط مستقیم با شرکت بیمه و بدون واسطهٔ اضافی.
- تجربهٔ بالا در پروژههای عمرانی و صنعتی، آشنایی با مقررات، ارزیابی ریسک و شرایط.
- شماره تماس برای مشاوره و صدور بیمهنامه: 02122261246-09123968737
گامهای ساده برای خرید بیمه مهندسی از ما
- تماس بگیرید یا فرم مشاوره را پر کنید تا وضعیت پروژهٔ شما بررسی شود.
- نوع پروژه، میزان سرمایه، مدت زمان، محل پروژه، نوع فعالیت، ماشینآلات، تجهیزات، سیستم ایمنی و سایر جزئیات را اعلام کنید.
- ما و شرکت بیمه پیشنهاد نرخ، پوششها، الحاقیهها و شرایط را آماده میکنیم.
- قرارداد بیمهنامه صادر میشود و شما پوشش خود را دریافت میکنید.
- در زمان اجرای پروژه، مستندسازی کنید (عکس، فیلم، گزارش فنی). اگر حادثهای رخ داد، ما شما را تا دریافت خسارت همراهی میکنیم.
جمعبندی
در دنیایی که پروژههای مهندسی، صنعتی و عمرانی با سرعت و پیچیدگی پیش میروند، ریسکهای فنی، مالی، حقوقی و اجرایی هم افزایش یافتهاند. استفاده از بیمه مهندسی، نه یک هزینهٔ اضافی بلکه یک ابزار هوشمند مدیریت ریسک است.
اگر شما مالک پروژه هستید، پیمانکار، مهندس مشاور یا تعمیر و نگهداری است، با انتخاب درست بیمهنامه، میتوانید امنیت مالی، آرامش ذهن و اطمینان از تداوم عملیات را به دست آورید.
از بین گزینهها، همکاری با نمایندگی رسمی بیمه آسیا کد ۲۶۹۳۳ میتواند تصمیمی باشد که آیندهٔ پروژهٔ شما را امنتر میکند.
☎️ برای مشاوره رایگان و بررسی دقیق پروژهٔ شما با ما تماس بگیرید: 02122261246-09123968737
خیابان شریعتی بین میرداماد و ظفر پلاک 1265 برج مینا طبقه اول واحد 21
دیدگاه خود را بنویسید